Als je niet liegt heb je niets te verbergen

In het land van de eeuwigdurende commotie, waar we ons van incident naar incident slepen (Nederland) zorgde een van de Amsterdamse stadsgewesten voor een prachtige casus op het gebied van moderne communicatie. En dan vooral hoe het niet moet. In het betreffende stadsgewest mochten baliedames plots geen korte rokken (boven de knie) meer dragen en evenmin knielaarzen. Het was bedacht door de chef, die er een mailtje over schreef na consultatie van zijn afdeling. Op zich een onschuldige beleidsmaatregel, die heel goed te rechtvaardigen is. In het licht evenwel van de “zwarte piet”-discussie en het afscheid van de Hema van paaseieren die voortaan voorjaarseieren heten, had het besluit toch een explosieve lading. Met een thermometer in het oksel van de samenleving, had het stadsgewest het zich kunnen realiseren.

Kan de camera uit?

Op de dag dat het nieuws bekend werd trof de verbouwereerde chef dan ook een ploeg van het immer alerte Pownews met verslaggever Rutger Castricum aan de leiding. Pownews heeft een sterke allergie voor besluiten die niet zijn wat ze lijken te zijn. “Kan de camera uit”, zei de dame van het stadsgewest die zich als klapopvanger namens haar chef naar voren schoof.. “En wilt u anders het gebouw verlaten?”. Het zag er nogal lachwekkend uit. Wie de afgelopen jaren NIET onder een steen heeft gelegen weet dat zo’n opmerking averechts werkt op bully-verslaggever Castricum. Ze had evengoed aan het KNMI kunnen vragen om vanaf vandaag nog alleen voor goed weer te zorgen.

Praatjes van voorlichters beu

De angry youngman van Powned liet zich niet de mond snoeren. Rutger laat zich door NIEMAND de mond snoeren. Hij is net als veel andere mensen de praatjes van voorlichters beu en heeft daartegen een treffend wapen gevonden: de draaiende camera. Of de chef van het stadsgewest dat leuk vindt of niet: het doet er niet toe. Het is de nieuwe werkelijkheid. Zo rukt de ontevreden, geïrriteerde samenleving de wereld van de machthebbers binnen, de manipulatie beu, de geïnstitutionaliseerde leugen, die voorlichting heet meer dan zat.

 Met open ogen in de val

Het leverde vermakelijke televisie op en het werd nog leuker toen vanuit het “centrale apparaat” een communicatieprofessional kwam “invliegen” om de crisis te beteugelen. Hij arriveerde ongelukkigerwijze per taxi, vol in het zicht van de camera. Hij had zo te zien onderweg nog niet nagedacht over zijn “strategie” en toen hij in handen viel van de meedogenloze televisiejongens stond hij met zijn mond vol tanden. Hij stamelde zich een uitweg, liep vast in onafgemaakte zinnen . Hij had van alles kunnen zeggen om de kou uit de lucht te halen, maar hij gooide olie op het vuur. Het werd er niet beter op toen de chef de voorlichter moest redden en hem achter een deur trok, terwijl hij de cameraploeg manmoedig toeriep, dat die moest “oprotten”.

Wat fascineert me aan dit voorval? De paniek die voortkwam uit het verlies van controle. Het totale gebrek aan authenticiteit. Ik heb de video inmiddels opgenomen als standaarvoorbeeld in mijn mediatraining onder het kopje “hoe het niet moet”.

Plank mis

Misschien een onbenullig voorval, maar interessant omdat het blijk geeft van een achterhaalde visie op communicatie. Deze omgang met het publiek miskent wat er in de samenleving groeit aan irritatie over de arrogantie van bestuur en bedrijven, hoe ze nog steeds denken dat hun imago met handigheidjes maakbaar is. Het is een groot misverstand. Er is steeds meer vraag naar “echt”. What you see is what you get. Wie goed kijkt ziet veel onvrede. Die heeft te maken met het manipulatieve karakter van politieke besluitvorming, voorlichting, reclame. Ook de media worstelen met hun overlevingsstrategie. Omwille van de verkoopbaarheid van hun producten schieten ze in de overdrijving en het spektakel: alles moet elke dag grootser, erger. Ook politici verliezen hun greep op de samenleving en doen uit wanhoop beloftes die ze niet kunnen nakomen. Hoe harder ze schreeuwen, des te ongeloofwaardiger ze klinken.

De oplossing?

Schakel eens van de zendmodus in de ontvangstmodus. Dan ontdek je dat organisaties met succes ten aanzien van hun cliëntele aan 3 voorwaarden voldoen: die klanten voelen zich gehoord, gezien en gewaardeerd. Het geldt ook voor de discussie die nu loopt rond het Oekraïne-referendum: hoe méér politici hun best doen om hun tegenstanders te ridiculiseren, des te groter wordt de drang van de geridiculiseerden om met die politici af te rekenen.